Có biện pháp cụ thể làm thay đổi thói quen sử dụng túi nilông của người tiêu dùng: dùng túi nilông phải trả tiền…
Đó là những giải pháp nhằm hạn chế việc sử dụng túi nilông để bảo vệ môi trường, vừa được ông Hoàng Dương Tùng, phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, đề xuất trong cuộc trao đổi với Tuổi Trẻ về chủ đề này (“Biết túi nilông hại nhưng vẫn xài”).
Ông Tùng cho biết: “Từ góc độ môi trường có thể thấy từ khi Luật thuế bảo vệ môi trường (trong đó có quy định đánh thuế đối với túi nilông) có hiệu lực cho đến nay, mặc dù kết quả chưa đạt được như mong muốn, nhưng phải nhìn nhận rằng luật thuế này đã làm tăng đáng kể ý thức của nhà sản xuất trong việc đưa ra nhiều hơn các sản phẩm túi nilông thân thiện môi trường, hạn chế sử dụng nguyên liệu khó phân hủy để sản xuất túi nilông, đặc biệt là các loại túi nilông siêu mỏng (dưới 30 micron).
Theo quy định, thuế môi trường sẽ áp dụng đối với các loại túi nilông không thân thiện với môi trường, không đáp ứng được các tiêu chí môi trường.
Như vậy, Nhà nước khuyến khích các sản phẩm thân thiện môi trường, thông qua các chính sách kinh tế, trong đó có túi nilông. Nhiều siêu thị, bệnh viện, khách sạn đã đưa ra chính sách chỉ sử dụng túi nilông thân thiện môi trường.
Tuy nhiên, qua thực tế thấy rằng các doanh nghiệp lớn tuân thủ khá tốt luật này, còn các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đã trốn tránh trách nhiệm của mình, không đóng thuế đầy đủ theo quy định”.
* Từ góc độ cơ quan quản lý về môi trường, theo ông, quy định này đã góp phần giảm thiểu việc sử dụng túi nilông gây hại cho môi trường chưa?
– Nếu căn cứ vào mục tiêu xác định tại đề án Tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường do sử dụng túi nilông khó phân hủy trong sinh hoạt đến năm 2020, có thể thấy bên cạnh một số mục tiêu chưa đạt như mong muốn thì vẫn có những điều làm được.
Mục tiêu năm 2015 giảm 40% khối lượng túi nilông khó phân hủy sử dụng tại các siêu thị, trung tâm thương mại, so với năm 2010 đã đạt được tại một số thành phố lớn.
Căn cứ vào báo cáo từ các UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đến năm 2015, 90% hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại tại các đô thị đặc biệt và loại 1 là TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ, Hải Phòng, Nam Định, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Vinh, Khánh Hòa, Bà Rịa – Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương (như Big C, Maximark, Vinmart, Fivimart, Co.op Mart…) đã sử dụng túi nilông thân thiện với môi trường thay thế túi nilông khó phân hủy. Tại các địa phương khác, túi nilông thân thiện môi trường cũng đang ngày càng được sử dụng rộng rãi ở những trung tâm thương mại.
Vấn đề lớn nhất hiện nay là tại các chợ dân sinh truyền thống, việc sử dụng túi nilông siêu mỏng khó phân hủy, gây hại cho môi trường vẫn còn phổ biến. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, tuy nhiên các cơ quan hữu quan chưa kiểm soát hữu hiệu việc thực hiện nộp thuế đối với các cơ sở nhỏ, siêu nhỏ sản xuất loại túi nilông này.
Họ vẫn sản xuất mà không phải đóng thuế bảo vệ môi trường theo quy định. Người dân vẫn tiếp tục sử dụng loại túi này do giá thành rẻ. Như vậy, trong thời gian tới cần phải có các biện pháp ưu tiên để giải quyết vấn đề này.
Song song với việc tăng cường thu thuế theo quy định, cần phải nâng cao nhận thức người tiêu dùng, để cùng chung tay hạn chế ô nhiễm môi trường do túi nilông khó phân hủy gây ra.